"ပီအာ" Proportional Representation (PR) ဆိုသည္မွာ

"ပီအာ" ဆိုသည္မွာ Proportional Representation ဆိုသည္ကိုအတိုေကာက္ယူထားျခင္းျဖစ္သည္။ အနီစပ္ဆုံးျမန္မာမွဳျပဳရလွ်င္၊ "အခ်ဳိးက်ကိုယ္စားျပဳစနစ္"ဟုဆိုႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ေရြးေကာ္ပြဲတြင္ ရရွိသည့္ မဲအေရအတြက္အရ၊ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္တြင္ အခ်ဳိးက်ခြဲေ၀ယူရမည့္စစ္ဟု နားလည္ရပါသည္။ အဘိဓာန္ေဖာ္ျပခ်က္အတိုင္း အတိအက်ေဖာ္ျပရပါလွ်င္ ၊ ယခုလို.....။"electoral system designed to produce legistative bodies in which the number of seats held by each group or party is proportional to the number of votes cast for....."


လက္လွမ္းမွီသမွ်သမိုင္းေၾကာင္းအရဆိုရလွ်င္၊ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးကာလေလာက္ကပင္ ပီအာစနစ္အေၾကာင္းစတင္စဥ္းစားခဲ့ၾကသည္ဟု သိရပါသည္။ျဗိတိသွ်ႏိုင္ငံေရးေဘာဂေဗဒပညာရွင္ဂၽြန္စတုရပ္ မီး(လ)က၊ စတင္ေဖာ္ထုတ္ခဲ့သည္ဟုလည္း အမွတ္အသားရွိသည္။ စံေတာ္၀င္ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ဟုဆိုႏိုင္ေသာ၊ "မဲအမ်ားဆုံးရသူက အႏိုင္ရသည့္စနစ္" (First Past The Post ) ၊အတိုေကာက္FPTP စနစ္မွာ၊ "ေပါက္သူအကုန္ယူ" (winner takes all) သေဘာျဖစ္ရာ "အမ်ားစုႏွင့္ဗိုလ္က်သည္မ်ဳိး" (tyranny of majority) ျဖစ္ႏိုင္၍၊ ပါတီငယ္မ်ား အထူးသျဖင့္ လူမ်ဳိးစုပါတီမ်ား၊" ေဘးေရာက္သြားႏိုင္" (marginalized)ေသာေၾကာင့္၊ ပီအာစနစ္ကိုအဆိုျပဳလာသည္ဟုဆိုပါသည္။

ပီအာစနစ္ကို ပထမဆုံး အေကာင္အထည္ေဖာ္ က်င့္သုံးခဲ့သည္မွာ ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံျဖစ္သည္(၁၈၅၅)။ ထိုသည္၏ေနာက္တြင္မူလူမ်ဳိးမ်ားစြာျဖင့္ ျပည္ေထာင္စုပုံသ႑ာန္ စုစည္းၾကေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလိုက္ပါက်င့္သုံးလာၾကသည္။ ဆြတ္ဇာလန္(၁၈၉၁) ၊ဘယ္(လ)ဂ်ီယံ(၁၈၉၉)၊ ဖင္လန္(၁၉၀၆)၊ စသည္တို့ုျဖစ္ပါသည္။ လူမ်ဳိးစုလူနည္းစုမ်ားရွိေသာ၊ ပါတီေတြအမ်ားႀကီးရွိေနေသာႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ပိုမိုဒီမိုကေရစီနည္းက်သည့္ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ဟု၊ ပညာရွင္မ်ားကအမွတ္ေပးၾကပါသည္။ သုိ႔ႏွင့္တိုင္ ၁၉၂၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားကေပၚထြက္လာခဲ့ေသာ ဂ်ာမန္၀ိုင္မာသမၼတႏိုင္ငံတြင္ပီအာစနစ္ကိုက်င့္သုံးခဲ့ရာမွ
ဟစ္တလာ၏နာဇီပါတီအာဏာရလာေသာသမိုင္းကလည္းရွိေနျပန္သည္။ ဤအခ်က္ကိုအေၾကာင္းခံ၍ "ပီအာစနစ္၏အားနည္းခ်က္မွာ၊ အစြန္းေရာက္ပါတီမ်ားအာဏာရလာႏိုင္သည့္အလားအလာရွိသည္" ဆိုေသာေ၀ဖန္ေထာက္ျပခ်က္မ်ားလည္းရွိပါသည္။ သို႔ႏွင့္အမွ်ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၊ FPTP ႏွင့္ PR ကိုေပါင္းစပ္က်င့္သုံးသည့္စနစ္လည္း ေပၚလာသည္။ "တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအခ်ဳိးက်စနစ္" (Semi-Proportional System) ဟုေခၚပါသည္။

ဘာ့ေၾကာင့္ " ပီအာ"
(သတင္းအဆက္အစပ္)
ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးတြင္ ၊ဘာ့ေၾကာင့္ "ပီအာ" အေၾကာင္းေျပာလာၾကပါသနည္း"......။ဤေမးခြန္းကိုေျဖဖို႔ စာေရးသူကသတင္းေတြကိုစဥ္ၾကည့္သည္။ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ၊ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီးသုံးသပ္ခ်က္မ်ား၊ ထို႔ေနာက္ ဒီမိုကေရစီမတ္ေဆြပါတီမ်ား၏ၾသစေတးလ်ခရီးစဥ္...၊ ေနာက္ အဆိုပါ ပါတီမ်ားႏွင့္ သမၼတႀကီး၏ေနျပည္ေတာ္လယ္ေတာေတြ႔ဆုံပြဲ....၊ယခုေနာက္ဆုံးျပည္ေထာင္စုေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္နဲ႔ေတြ႔...။ ဇာတ္၏အစမွာ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲဟုထင္သည္။
အားလုံးသိၾကသည့္အတိုင္း၊ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲတြင္၊ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္(NLD) က၊ ေနရာအားလုံးေလာက္၀င္ၿပိဳင္သည္။ေျပာရလွ်င္လူမ်ဳိးစုပါတီမ်ားရွိရာမဲဆႏၵနယ္မ်ားကိုပင္မေရွာင္။ ၿပိဳင္သေလာက္လည္းႏိုင္သည္။(က်ားျဖဴပါတီတစ္ေနရာမွလြဲ၍) NLD အတြက္ေတာ့ေအာင္ပြဲပင္။ဒီမိုကရက္တစ္အင္အားစုမ်ားညီညြတ္ေရးအတြက္ေတာ့မေကာင္း။အထူးသျဖင့္လူမ်ဳိးစုပါတီမ်ား။(ဤအလားအလာကိုတြက္ဆမိ၍၊ ေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳကာလကပင္၊ စာေရးသူသတိေပးေရးသားဖူးပါသည္။ ၂၀၁၁ ဒီဇင္ဘာ ၁၁ ထုတ္ The Voice ဂ်ာနယ္ပါ၊ "လမ္းစေပၚၿပီ၊ ျမဴေတြဆိုင္းဆဲ" ေဆာင္းပါး။ ရွိေစေတာ့။
ခ်ဳပ္လုိက္လွ်င္ ၂၀၁၂ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲအေျဖမွာ၊ လူမ်ဳိးစုပါတီမ်ားအပါအ၀င္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ပါတီမ်ား(တစ္နည္းဒီမိုကရက္တစ္အင္အားစုမ်ား)အတြက္ေဘးဖယ္ခံရမည့္အႏၱရာယ္ႀကီးျဖစ္လာရေတာ့သည္။ ဤတြင္ သူတို႔အေနႏွင့္ ပီအာ ကိုစဥ္းစားလာၾကသည္မွာသဘာ၀က်သည္ဟုထင္သည္။ မိမိကိုယ္တိုင္ဆိုလွ်င္လည္းဤအတိုင္းပင္စဥ္းစားမိပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ မိမိမွာ ႏိုင္ငံေရးသမားမဟုတ္၊မည္သည့္ပါတီ၀င္မွလည္းမဟုတ္။ စာေရးသူ(တစ္နည္း မီဒီယာသမား)ပင္ျဖစ္ရာ အခ်စ္အမုန္းမ်ားျဖင့္ျပႆနာကိုခ်ဥ္းကပ္ဖို႔မသင့္။ မိမိထင္ျမင္ခ်က္ကိုအရင္းအတိုင္းေျပာဖို႔တာ၀င္ရွိသည္ဟုယူဆသည္။ ခံယူသည္။

ထင္ျမင္ခ်က္(၁)
(သုံးခ်က္)
အားလုံးသိၾကသည့္အတိုင္းျမန္မာႏိုင္ငံမွာ၊ လူမ်ဳိးစုမ်ားးစြာမွီတင္းေနထိုင္ၾကေသာျပည္ေထာင္စုႀကီးျဖစ္သည္။ လူမ်ဳိးစုႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားလည္းမနည္းမေနာရွိသည္။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၏အေရးမွာ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး(တနည္းျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီေရး)၏ အသည္းႏွလုံးေနရာတြင္ရွိသည္ဟုလည္းစာေရးသူနားလည္ထားသည္။ ထို႔ထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအေတာ္မ်ားသည္။ ဒါကလည္းသဘာ၀က်သည္။ ကာလတာရွည္ဒီမိုကေရစီနဲ႔ေ၀းေနေသာလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္အေနႏွင့္ ဒီမိုကေရစီတာထြက္တြင္ပါတီေတြမ်ားတတ္သည္မွာသဘာ၀ျဖစ္သည္။ ပိုအေရးႀကီးသည္မွာ အဆိုပါပါတီအားလုံးေလာက္မွာလည္းဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ားျဖစ္ေနျခင္းပင္။
သို႔အတြက္ ပါတီငယ္ေလးမ်ား၏ေျပာေရးဆိုခြင့္ကို ပိုမိုအာမခံခ်က္ေပးႏိုင္လိမ့္မည္ဟု ယူဆရေသာပီအာ စနစ္မွာ ေရရွည္တြင္ ျမန္မာ့လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြက္ ပို၍ စေရြးကိုက္လိမ့္မည္ဟုသေဘာရပါသည္။ သုိ႔ႏွင့္တိုင္ယခုေလာေလာဆယ္တြင္မူ ထည့္သြင္းစဥ္းစားစရာမ်ားရွိသေလာက္ရွိမည္ထင္သည္။ စာေရးသူစဥ္းစားမိသေလာက္အနည္းဆုံး "သုံးခ်က္" ကိုတင္ျပလိုက္ပါသည္။
(၁) ပီအာစနစ္လက္ေတြ႔က်င့္သုံးၾကေသာ ႏိုင္ငံမ်ား၏အေတြ႔အႀကံဳအရ ဤစနစ္၏လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ားမွာ ရွဳပ္ေထြးသည္ႏွင့္အမွ် လက္ေပါက္စိပ္သည္ဟုသိရပါသည္။ တစ္စုံတစ္ရာရင့္က်က္ၿပီးဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ကိစၥမရွိ။ ျမန္မာႏိုင္ငံလုိ သက္တမ္းအရေရာ ၊အေတြ႔အႀကံဳအရပါႏုနယ္ေသးေသာအေနအထားႏွင့္လက္ေတြ႔ျပႆနာ ရွိႏိုင္ ,မရွိႏိုင္ စဥ္းစားဖို႔လိုပါလိမ့္မည္။ လက္ရွိအေျခအေနတြင္ ဤစနစ္ကိုက်င့္သုံးမည္ဆိုပါက၊( စြမ္းေဆာင္ရည္အရေရာ မရုိးသားမွဳမ်ားေၾကာင့္ပါ) အားနည္းခၽြတ္ယြင္းခ်က္မ်ားရွိလာႏိုင္သည္။
(၂) ပီအာ စနစ္မွာ ျမန္မာ့လူမွဳႏိုင္ငံေရးဓေလ့(တစ္နည္း ျမန္မာတို႔၏စိတ္အခံ)ႏွင့္ အလုပ္ျဖစ္ႏိုင္, မျဖစ္ႏိုင္ စဥ္းစားဖို႔လိုမည္ထင္သည္။ ျမန္မာ့ဓေလ့က အကြဲအၿပဲဘက္အားသန္သည္။ ပါတီမ်ားစြာမဆိုႏွင့္ ပါတီတစ္ခုထဲမွာပင္ ကြဲတတ္သည္။ ကြဲေလ့ရွိသည္။ ထို႔ထက္ "သူျဖဴလွ်င္ ငါမည္းမည္" ဆိုေသာစစ္ေအးေလာ့ဂ်စ္ကလည္းစြဲစြဲခိုင္ခိုင္ရွိေနသည္။ ပီအာစနစ္အရ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားညွိႏွဳိင္းေဆာင္ရြက္ၾကရမည္ျဖစ္ရာ၊ " ဘုံတူညီခ်က္" ( Common Ground ) ရွာဖို႔ခက္လိမ့္မည္ထင္သည္။ ထိုမွ်မက ပီအာစနစ္တြင္ အစြန္းေရာက္ပါတီအခ်ဳိ႔လႊတ္ေတာ္ထဲေရာက္လာႏိုင္သည္ကိုလည္းစဥ္းစားဖို႔လိုပါလိမ့္မည္။
(၃) ပီအာ စနစ္၏လႊတ္ေတာ္တြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအခ်ဳိးက်ပါ၀င္ခြင့္ရၾကမည္ျဖစ္ရာ အေရးႀကီးေသာဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား( ဥပမာ၊ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး) ခ်မွတ္ႏိုင္ရန္ လုံေလာက္သည့္ ၇၅ ရာခိုင္ႏွုန္း ရဖို႔ မလြယ္ဟုစဥ္းစားမိသည္။ ဤသို႔ဆိုလွ်င္ ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီအေရးမွာ ၊ ေရွ႔မတိုး ေနာက္မဆုတ္ "အီလည္တန္႔ခံမွဳ" ႏၤွင့္ ႀကဳံရႏိုင္သည္။ ဆိုရလွ်င္ ေရႊျပည္ေတာ္ေမွ်ာ္တိုင္းေ၀းပင္ျဖစ္သြားႏိုင္သည္။

ဤသို႔ဆိုလွ်င္ ပီအာ ကိုဆန္႔က်င္သည္မဟုတ္ပါ။ ေရရွည္အတြက္ေကာင္းႏိုင္ပါသည္။ ေရတိုတြင္မူစဥ္းစားစရာမ်ားရွိလိမ့္မည္ထင္သည္။ အထူးသျဖင့္ဆိုခဲ့ပါတတိယအခ်က္ကို ေလးထားစဥ္းစားေစခ်င္ပါသည္။

ထင္ျမင္ခ်က္(၂)
(တပ္ေပါင္းစုလမ္းေၾကာင္း)
ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ပက္သက္ၿပီး၊ စာေရးသူစဥ္းစားထားသည္ကတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ စာေရးသူမွာ ႏိုင္ငံတကာအိုင္ဒီယာမ်ားႏွင့္မိတ္ဆက္ေပးသူျဖစ္သည့္တိုင္ ျမန္မာ့အေရးႏွင့္ပက္သက္လွ်င္မူ မိမိႏိုင္ငံ၏ ပကတိအရွိမွ စတင္လိုသည္။ စာေရးသူအျမင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးေရႊေခတ္မွာ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးအႀကိဳကာလကစတင္ခဲ့ေသာ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမွဳႏွစ္မ်ားဟုယူဆသည္ ဤကာလအတြင္းေရြးခ်ယ္ခဲ့ၾကသည္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ တပ္ေပါင္းစုႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းဟု သေဘာရပါသည္။


ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဦးေဆာင္မွဳျဖင့္ လက္၀ဲညီညြတ္ေရးအေျခခံကာလြတ္လပ္ေရးအရယူေပးခဲ့သလို၊ စာေရးသူတို႔ေခတ္တြင္လည္း ဒီမိုကရတ္တစ္အင္အားစုမ်ားညီညြတ္ေရးကိုအေျခခံကာ ဒီမိုကေရစီအရယူေပးေစခ်င္သည္( သမီးဗိုလ္ခ်ဳပ္ႏွင့္ပက္သက္ေသာ စာေရးသူ၏ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မွာ ဒါပဲျဖစ္သည္။) ဤသို႔ျဖစ္ဖို႔ဆိုလွ်င္ "တစ္ဦးခ်င္းေလွ်ာက္လႊာတင္" ဆိုေသာ သခင္စုိး လမ္းေၾကာင္းအတိုင္းလိုက္လို႔မျဖစ္။ လက္တြဲႏိုင္သမွ်အင္အားစုအားလုံးႏွင့္လက္တြဲမည္" ဆိုေသာဗိုလ္ခ်ဳပ္လမ္းေၾကာင္း၊ တစ္နည္း တပ္ေပါင္းစုလမ္းေၾကာင္းႏွင့္မွျဖစ္လိမ့္မည္ဟုဆင္ျခင္မိသည္။

ပီအာ ျဖစ္ေစ ၊ လက္ရွိ FPTP ျဖစ္ေစ၊ သို႔မဟုတ္ ဤစနစ္ ႏွစ္ခုေပါင္း၍ျဖစ္ေစ....၊ မည္သည့္စနစ္ႏွင့္သြားသြား တပ္ေပါင္းစု ႏိုင္ငံေရးစိတ္ဓာတ္မေပ်ာက္မွသာ၊ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ၀ကၤပါလမ္းမွ ေဖာက္ထြက္ႏိုင္လိမ့္မည္ထင္သည္။ ႏိုင္ငံေရးပါတီအသီးသီးမွ မိတ္ေဆြမ်ားႏွင့္ဆုံတိုင္လည္း၊ ဤအျမင္, ဤအေတြးကိုပင္ေျပာျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ သို႔တေစ သူတို႔က စိတ္၀င္စားၾကဟန္မရွိ၊ ဘာေတြ အေရးႀကီးေနသည္ မသိ။ " အခ်ိန္မေပးႏိုင္" ဟုဆိုသူကဆိုသည္။ ဆရာဗန္းေမာ္တင္ေအာင္စကားႏွင့္ဆိုရလွ်င္၊ "ကၽြန္ေတာ္ကေကာ ဘာမ်ားတတ္ႏိုင္ပါမည္နည္း....."

ဆရာ ..ဦးေက်ာ္၀င္း ၏ "ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးႏွင္းခဲေပ်ာ္ခ်ိန္၊ ထိုသုံးႏွစ္(၂၀၁၀၊ ၂၀၁၁၊ ၂၀၁၂) ....စာမ်က္ႏွာ ၃၂၁-၃၂၅ မွေကာက္ႏွုတ္ေဖာ္ျပပါသည္။