ဘက္စုံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ေဖာ္ေဆာင္ေနသည္ ဆိုေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနႏွင့္ လက္ရွိ က်င့္သုံးေနေ သာ ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္ ျပင္ဆင္ႏိုင္ပါက လတ္တေလာ ႀကံဳေတြ႕ေနရသည့္ ႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ဖြယ္ ရွိေၾကာင္း ျမန္မာ့အေရး ေလ့လာသုံးသပ္သူ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပါေမာကၡ လာရီဒိုင္းမြန္းက ေျပာၾကားသည္။
ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ Orchid ဟိုတယ္၌ ဒီဇင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔က ျပဳလုပ္သည့္ “ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ႏိုင္ငံေရးပဋိညာဥ္ မရွိျခင္း အႏၲရာယ္” အမည္ရွိ ေဟာေျပာ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု စတန္းဖို႔စ္ တကၠသိုလ္မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပါေမာကၡတစ္ဦး ျဖစ္သူ လာရီဒိုင္းမြန္းက အထက္ပါအတိုင္း ေျပာဆိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
အေျခခံဥပေဒတြင္ တပ္မေတာ္က ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပဳထားသည့္ ပါတီကို အကာအကြယ္ ေပးႏိုင္မည့္ အခ်က္အလက္မ်ား ထည့္သြင္း ထားျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းမ်ား ေပၚလာႏိုင္ေၾကာင္း ၎ကဆိုသည္။
အဆိုပါ အခ်က္မ်ားသည္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ဝင္ခဲ့သည့္ ယခင္အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ပါဝင္ေသာ တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရး ပါတီကဲ့သို႔ မဲအျပတ္အသတ္ျဖင့္ ႐ႈံးနိမ့္မည္ကို ႀကဳိတင္ ကာကြယ္သည့္ အေနႏွင့္ အေျခခံဥပေဒတြင္ ထည့္သြင္း ေရးဆြဲ ထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကဆိုသည္။“အုပ္စိုးသူနဲ႔ အတိုက္အခံအၾကား ႏွစ္ဖက္ အျပန္အလွန္ ယုံၾကည္မႈရဖို႔နဲ႔ လက္ရွိႀကံဳေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းက လြတ္ဖို႔ ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ကို အခ်ဳိးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ (PR) သို႔ ေျပာင္းလဲက်င့္ သုံးျခင္းက အေျဖတစ္ခု ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္” ဟု လာရီဒိုင္းမြန္းက ရွင္းျပသည္။
ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္တြင္ PR ကို က်င့္သုံးျခင္းမွာ ဒီမိုကေရစီ နည္းလမ္းတက် ျဖစ္ေစေရး အေကာင္းဆုံး နည္းလမ္းတစ္ ရပ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လက္ရွိ အကူးအေျပာင္း ကာလတြင္ ဦးစားေပး အေနႏွင့္ သတ္မွတ္ရန္ သင့္ မသင့္ကို ဝိုင္းဝန္း စဥ္းစားရန္ လိုအပ္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီမွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးႏိုင္ငံလင္း က ေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ကို ေျပာင္းလဲ က်င့္သုံးရန္ ျပည္ေထာင္စု ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္ျပခဲ့ေသာ္ လည္း လႊတ္ေတာ္က အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္သည့္ အခ်ိန္မွသာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ ျပင္ဆင္ရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ ေျပာင္းလဲ က်င့္သုံးေတာ့မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအး က ေျပာၾကားထားသည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ လာမည့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားမွာ အခ်ိန္ ၂ ႏွစ္ ခန္႔ လိုအပ္ေနေသးၿပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ ေျပာင္းလဲ က်င့္ သုံးျခင္းမွာ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ျခင္းကဲ့သို႔ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ား မရွိႏိုင္သျဖင့္ စဥ္းစားသင့္ေၾကာင္း ပါေမာကၡ လာရီဒိုင္းမြန္း က ေျပာဆိုသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႀကံဳေတြ႕ေနသည့္ အေျခခံဥပေဒ အက်ပ္အတည္း အပါအဝင္၊ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရးဆိုင္ရာ တင္းမာမႈမ်ားႏွင့္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ရပ္တန္႔ေနျခင္းကို စိုးရိမ္မိေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ျခင္း မျပဳလွ်င္ပင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို သပိတ္မေမွာက္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ NLD ပါတီက ဆုံးျဖတ္ျခင္းမွာ ေကာင္းမြန္ေသာ နည္းလမ္းတစ္ခု ျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကဆိုသည္။
Journal of Democracy ကို ဦးေဆာင္ တည္ေထာင္ခဲ့သူ ပါေမာကၡ လာရီဒိုင္းမြန္းသည္ ျမန္မာအပါအဝင္ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံ အသီးသီး၏ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္စဥ္မ်ားကို အထူးျပဳ ေလ့လာသူ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ဒီမိုကေရစီ က်မ္းစာအုပ္ ၃၀ ေက်ာ္ကို တည္းျဖတ္ ထုတ္ေဝထားကာ လက္ေတြ႕က်ၿပီး အျပဳသေဘာ ေဆာင္သည့္ ေထာက္ျပေဝဖန္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရး ေဆာင္႐ြက္ေနသည့္ အစိုးရမ်ားႏွင့္ အတိုက္အခံမ်ား၏ အထူးဂ႐ုျပဳမႈ ရရွိထားသူလည္း ျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ၿမဳိ႕ Orchid ဟိုတယ္၌ ဒီဇင္ဘာလ ၂၉ ရက္ေန႔က ျပဳလုပ္သည့္ “ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ႏိုင္ငံေရးပဋိညာဥ္ မရွိျခင္း အႏၲရာယ္” အမည္ရွိ ေဟာေျပာ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု စတန္းဖို႔စ္ တကၠသိုလ္မွ ႏိုင္ငံေရးသိပၸံ ပါေမာကၡတစ္ဦး ျဖစ္သူ လာရီဒိုင္းမြန္းက အထက္ပါအတိုင္း ေျပာဆိုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
အေျခခံဥပေဒတြင္ တပ္မေတာ္က ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပဳထားသည့္ ပါတီကို အကာအကြယ္ ေပးႏိုင္မည့္ အခ်က္အလက္မ်ား ထည့္သြင္း ထားျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းမ်ား ေပၚလာႏိုင္ေၾကာင္း ၎ကဆိုသည္။
အဆိုပါ အခ်က္မ်ားသည္ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ဝင္ခဲ့သည့္ ယခင္အစိုးရ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ပါဝင္ေသာ တိုင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္ေရး ပါတီကဲ့သို႔ မဲအျပတ္အသတ္ျဖင့္ ႐ႈံးနိမ့္မည္ကို ႀကဳိတင္ ကာကြယ္သည့္ အေနႏွင့္ အေျခခံဥပေဒတြင္ ထည့္သြင္း ေရးဆြဲ ထားျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကဆိုသည္။“အုပ္စိုးသူနဲ႔ အတိုက္အခံအၾကား ႏွစ္ဖက္ အျပန္အလွန္ ယုံၾကည္မႈရဖို႔နဲ႔ လက္ရွိႀကံဳေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းက လြတ္ဖို႔ ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ကို အခ်ဳိးက် ကိုယ္စားျပဳစနစ္ (PR) သို႔ ေျပာင္းလဲက်င့္ သုံးျခင္းက အေျဖတစ္ခု ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္” ဟု လာရီဒိုင္းမြန္းက ရွင္းျပသည္။
ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္တြင္ PR ကို က်င့္သုံးျခင္းမွာ ဒီမိုကေရစီ နည္းလမ္းတက် ျဖစ္ေစေရး အေကာင္းဆုံး နည္းလမ္းတစ္ ရပ္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လက္ရွိ အကူးအေျပာင္း ကာလတြင္ ဦးစားေပး အေနႏွင့္ သတ္မွတ္ရန္ သင့္ မသင့္ကို ဝိုင္းဝန္း စဥ္းစားရန္ လိုအပ္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ပါတီမွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးႏိုင္ငံလင္း က ေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ကို ေျပာင္းလဲ က်င့္သုံးရန္ ျပည္ေထာင္စု ေ႐ြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က လႊတ္ေတာ္သို႔ တင္ျပခဲ့ေသာ္ လည္း လႊတ္ေတာ္က အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္သည့္ အခ်ိန္မွသာ ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ ျပင္ဆင္ရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ၂၀၁၅ ေ႐ြးေကာက္ပြဲအတြက္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ ေျပာင္းလဲ က်င့္သုံးေတာ့မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း ေကာ္မရွင္ ဥကၠ႒ ဦးတင္ေအး က ေျပာၾကားထားသည္။
သို႔ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ လာမည့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမ်ားမွာ အခ်ိန္ ၂ ႏွစ္ ခန္႔ လိုအပ္ေနေသးၿပီး ေ႐ြးေကာက္ပြဲစနစ္ ေျပာင္းလဲ က်င့္ သုံးျခင္းမွာ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ျခင္းကဲ့သို႔ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ား မရွိႏိုင္သျဖင့္ စဥ္းစားသင့္ေၾကာင္း ပါေမာကၡ လာရီဒိုင္းမြန္း က ေျပာဆိုသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႀကံဳေတြ႕ေနသည့္ အေျခခံဥပေဒ အက်ပ္အတည္း အပါအဝင္၊ ဘာသာေရး၊ လူမ်ဳိးေရးဆိုင္ရာ တင္းမာမႈမ်ားႏွင့္ အေျပာင္းအလဲမ်ား ရပ္တန္႔ေနျခင္းကို စိုးရိမ္မိေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ျခင္း မျပဳလွ်င္ပင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို သပိတ္မေမွာက္ဟု ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္၏ NLD ပါတီက ဆုံးျဖတ္ျခင္းမွာ ေကာင္းမြန္ေသာ နည္းလမ္းတစ္ခု ျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကဆိုသည္။
Journal of Democracy ကို ဦးေဆာင္ တည္ေထာင္ခဲ့သူ ပါေမာကၡ လာရီဒိုင္းမြန္းသည္ ျမန္မာအပါအဝင္ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံ အသီးသီး၏ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္စဥ္မ်ားကို အထူးျပဳ ေလ့လာသူ တစ္ဦးျဖစ္ၿပီး ဒီမိုကေရစီ က်မ္းစာအုပ္ ၃၀ ေက်ာ္ကို တည္းျဖတ္ ထုတ္ေဝထားကာ လက္ေတြ႕က်ၿပီး အျပဳသေဘာ ေဆာင္သည့္ ေထာက္ျပေဝဖန္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္း လဲေရး ေဆာင္႐ြက္ေနသည့္ အစိုးရမ်ားႏွင့္ အတိုက္အခံမ်ား၏ အထူးဂ႐ုျပဳမႈ ရရွိထားသူလည္း ျဖစ္သည္။
The Voice