ၿခံစည္း႐ုိး ခြထုိင္ျခင္းဟူေသာ ႏုိင္ငံေရး စကားတစ္ခု ၾကားဖူးနားဝ ရွိပါတယ္။ အဓိပၸာယ္ ကေတာ့ နာေပ်ာ္ဖြယ္ မရွိလွပါ။ ဒီဘက္ကသာလွ်င္ ဒီဘက္ကုိ ကူးႏိုင္ေအာင္ ဟုိဘက္က သာလွ်င္ ဟုိဘက္ကုိ ခုန္ခ်ႏိုင္ေအာင္ ေခ်ာင္းေနျခင္းကုိ ဆုိလိုပါတယ္။ ထုိသူတုိ႔ သည္ကား အလယ္လူ မဟုတ္ၾကပါ။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဘက္မွ ႏုိင္ငံေရး အင္အားစု၌ လည္းမပါ၊ အတုိက္အခံ အင္အားစုလည္း မဟုတ္ေသာ ျပည္သူလူထု အမ်ားစုႀကီးက သာလွ်င္ အလယ္လူမ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။
ၿခံစည္း႐ုိး ခြထုိင္သူမ်ားသည္ ဘက္ႏွစ္ဖက္ၾကားမွာ ေနျခင္း ျဖစ္ၿပီး
သာမန္ျပည္သူ မ်ားမွာေတာ့ တံတုိင္းႀကီး သုံးတုိင္း၏ ဝုိင္းပတ္ျခင္း
ခံထားရေသာ အလယ္လူ အစစ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အာဏာလက္ရွိ အစုိးရမင္းမ်ားက
တစ္ဖက္၊ အခြင့္ထူးခံ အုပ္စုႀကီး မ်ားက တစ္ဖက္၊ အတုိက္အခံ
ႏုိင္ငံေရးအင္အားစု မ်ားကတစ္ဖက္၊ သုံးဖက္ေသာ တံတုိင္းႀကီးမ်ား အလယ္မွ ပီဘိ
သာမန္ျပည္သူ မ်ားသာ ျဖစ္ၾကပါတယ္။
"ဘယ္နယ္က လာသလဲ၊ အလယ္ကလူ စကားဝဲ၏" ငယ္စဥ္ ကတည္းက ႏႈတ္တက္ ရခဲ့ၾကသည့္ ျမန္မာ မူလတန္း ဖတ္စာ ကေလးပါ။ လူမ်ား စကားဝဲတတ္ၾကပါသည္။ မိခင္ဘာသာ မဟုတ္ေသာ ေျပာေနဆုိေနက် မဟုတ္ေသာ အျခားဘာသာစကား ေျပာၾကသည့္ အခါ မပီသဘဲ ဝဲၾကျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ႐ုိး႐ုိးသားသား ျဖစ္၍ ဘာမွ်ေျပာစရာမရွိပါ။ အခ်ဳိ႕လူမ်ား စကား ဝဲၾကသည္မွာ မိခင္ဘာသာကုိ ေျပာလ်က္ ဝဲၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သည္ဘက္တြင္ သည္လုိ ေျပာ၍ ဟုိဘက္တြင္ ဟုိလုိ ေျပာျခင္းကုိ ဝဲသည္ဟု ကြၽန္ေတာ္ ဆုိလုိပါသည္။ ဟုိဘက္ဝဲလုိက္၊ သည္ဘက္ဝဲလုိက္။
"ဘယ္နယ္က လာသလဲ၊ အလယ္ကလူ စကားဝဲ၏" ငယ္စဥ္ ကတည္းက ႏႈတ္တက္ ရခဲ့ၾကသည့္ ျမန္မာ မူလတန္း ဖတ္စာ ကေလးပါ။ လူမ်ား စကားဝဲတတ္ၾကပါသည္။ မိခင္ဘာသာ မဟုတ္ေသာ ေျပာေနဆုိေနက် မဟုတ္ေသာ အျခားဘာသာစကား ေျပာၾကသည့္ အခါ မပီသဘဲ ဝဲၾကျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ ႐ုိး႐ုိးသားသား ျဖစ္၍ ဘာမွ်ေျပာစရာမရွိပါ။ အခ်ဳိ႕လူမ်ား စကား ဝဲၾကသည္မွာ မိခင္ဘာသာကုိ ေျပာလ်က္ ဝဲၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ သည္ဘက္တြင္ သည္လုိ ေျပာ၍ ဟုိဘက္တြင္ ဟုိလုိ ေျပာျခင္းကုိ ဝဲသည္ဟု ကြၽန္ေတာ္ ဆုိလုိပါသည္။ ဟုိဘက္ဝဲလုိက္၊ သည္ဘက္ဝဲလုိက္။
ကြၽန္ေတာ္ ႏုိင္ငံေရးသမား မဟုတ္ပါ။ ဘာမွလဲ မဟုတ္ပါ။ လူသူေလးပါး ေလးစား
ေလာက္ေသာ အခြင့္အာဏာ ပါဝါ၊ စီးပြား ဥစၥာ၊ အတတ္အသိပညာ ကြၽန္ေတာ့္တြင္
မရွိပါ။ သူလုိကုိယ္လုိ လူသာမန္ ျပည္သူ တစ္ေယာက္မွ်သာ။ သုိ႔ေသာ္ ထုိအရာ
အားလုံးထက္ အေရးႀကီးသည္မွာ ကြၽန္ေတာ္သည္ ျမန္မာလူမ်ဳိး စစ္စစ္ မိဘ ႏွစ္ပါးက
ေမြးဖြားလာေသာ ျမန္မာတုိင္းရင္းသား စစ္စစ္ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာစင္စစ္
ျဖစ္သည့္ အားေလ်ာ္စြာ ျမန္မာ ျပည္ေထာင္စုႀကီး အေရး မွန္သမွ် တုိ႔တြင္
ကြၽန္ေတာ့္ အေရးလည္း ပါဝင္သည္ဟု ခံယူလ်က္ ဤစာစုအား စကားမဝဲဘဲ ပီပီသသႀကီး
ေရးပါမည္။
ကြၽန္ေတာ္ ကဲ႔သုိ႔ေသာ သာမန္ျပည္သူ မ်ားသည္ အာဏာျဖင့္ ႏိွပ္ကြပ္သည့္ အခါကလည္း ၿငိမ္ဝပ္ၾကရပါ၏။ ေငြေၾကးျဖင့္ ဖိသိပ္ ေတာ့လည္း ပိျပား ခဲ့ၾကရပါ၏။ ယခုအခါ ေျပာခြင့္ ဆုိေရးေလး ရွိသည့္ အခုိက္ အလယ္လူအစစ္ ကြၽန္ေတာ္ တည့္တည့္ပဲ ပီပီသသ ႀကီး ေျပာပါမည္။ PR စနစ္အား လုံးဝ သေဘာမတူပါ။
အေၾကာင္းရွိပါသည္။ ႏုိင္ငံေရး စကားလုံး PR ဆုိသည္ကုိ မေန႔တစ္ေန႔ကမွ ဆုိသလုိ ၾကားဖူးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဟုိယခင္ ကြၽန္ေတာ္သိေသာ PR မွာ အၿမဲတမ္း ေနထုိင္ခြင့္ျဖစ္သည္။ ယခု အခ်ဳိးက် ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ PR သည္လည္း လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ႀကီး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ လႊတ္ေတာ္ႀကီး မ်ားသုိ႔ အၿမဲတမ္း တက္ေရာက္ခြင့္ ရွိေနေစမည္ ကဲ႔သုိ႔ ျဖစ္ေနသည္။ လူပုဂၢိဳလ္၏ သီးသန္႔ အရည္အေသြးကုိ ၾကည့္၍ ေရြးခ်ယ္ရသည္ မဟုတ္ဘဲ ပါတီကို ေရြးရမည္ ဆုိေသာအခါ မဲမရေသာ ပါတီရယ္လုိ႔ မည္သုိ႔မွ် ရွိမလာ ႏိုင္ပါ။ ထုိအခါ ပါတီအတြက္ အသုံးတည့္ ေသာ္လည္း လူထုက ေအာ့ေၾကာလန္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး မ်ားကို လႊတ္ေတာ္ ထုိင္ခုံႀကီးမ်ားတြင္ အၿမဲလုိလုိ ေတြ႔ျမင္ေနရ ေပဦးမည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အခ်ဳိးက် ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္ကုိ သေဘာ မတူပါ။
ဒုတိယ အခ်က္ကုိ ေရးပါဦးမည္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳ ကာလက အေျခခံ လူတန္းစား အခ်ဳိ႕ကုိ ကြၽန္ေတာ္ ဗ်ဴးၾကည့္ပါသည္။ “မဲထည့္မွာလား၊ ဘယ္သူ႔ကုိ မဲထည့္မွာလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ထုိသူကုိ ေရြးတာလဲ” စသျဖင့္ ေမးခဲ့မိသည္။ အမ်ားစုက ေရြးေကာက္ပြဲကုိ စိတ္မဝင္စား ၾကပါ။ “ဘယ္သူတက္တက္ ကုိယ္လုပ္မွ ကုိယ္စားရမွာ”ဟု ေျဖသူကသာ မ်ားသည္။ တစ္ေယာက္ေသာသူ ေျဖသည္မွာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ ေကာင္းသည္။ “မင္းသားႀကီးကုိ သူႀကိဳက္သည္။ မင္းသားႀကီးက လမ္းေတြ၊ တံတားေတြ ေဆာက္ေပးထားတာ” ဟု ေျပာပါသည္။ သူဆုိခ်င္သည္မွာ မင္းသားႀကီးကုိ သူမဲေပးမည္ ဆုိသည့္ သေဘာပင္။ ထုိသူသည္ အေႏွးယာဥ္ လုပ္သားတစ္ဦး ျဖစ္သည္။ ထုိအခ်ိန္က မင္းသားႀကီး အိမ္ အျပင္ပင္ ထြက္ခြင့္မရွိ ဆုိသည္ကုိ သူမသိ ရွာပါ။ ဤသုိ႔ေသာ အေျခအေနတြင္ ေရြးခ်ယ္ပုံ ႐ႈပ္ေထြးလွေသာ PR စနစ္သည္ ျပည္သူ ႏွစ္သက္ရာ ေရြးခ်ယ္မႈကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးႏုိင္စြမ္း ရွိပါမည္လား ေမးရပါေတာ့မည္။ သို႔ျဖစ္၍ အခ်ဳိးက် ေရြးေကာက္ပဲြ စနစ္ PR ကုိ သေဘာမတူပါ။
တတိယ အခ်က္ကုိ ေျပာပါဦးမည္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျပည္ေထာင္စု တြင္ ဌာေန တုိင္းရင္းသားခ်ည္း သက္သက္ ၁၃၅ စု ရွိပါသည္။ တစ္ခါ ၿခံစည္း႐ုိး တုိးဝင္လာေသာ ႏုိင္ငံသားမ်ား၊ တံတုိင္း ေက်ာ္ခြလာေသာ ႏုိင္ငံသားမ်ား မ်ားစြာကလည္း ရွိေနပါသည္။ “ျခေသၤ့ အၿမီးေတာ့ မလုပ္ ဘူးကြ၊ ျမင္းဦးေခါင္းပဲ လုပ္မယ္” ဆိုသည့္ မိမိကုိယ္ မိမိေျမာက္ ဘဝဂ္ထိ ေရာက္ခ်င္ေသာ သူေတြကလည္း မ်ားလွပါသည္။ ဆုိခဲ့ပါ အေျခအေန တုိ႔ေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ႏိုင္ငံတြင္ ကမၻာ့စံခ်ိန္သစ္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား ေပၚေပါက္လာဖြယ္ ရွိေနပါသည္။ ရွိၿပီးသား လက္ခြဲ ပါတီ မ်ားအျပင္ ထပ္မံ၍ ပါတီပြား မ်ားစြာကုိလည္း ျမင္ေယာင္ပါေသးသည္။ လက္ယာ အစြန္းေရာက္၊ လက္ဝဲ အစြန္းေရာက္၊ ဘာသာေရး အစြန္း ေရာက္ ပါတီမ်ားလည္း ေပၚထြန္း လာေပလိမ့္ဦးမည္။ နဂိုကပင္ ေရြးခ်ယ္ခံက ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိေနရသည့္ အနက္ ထပ္မံ၍ ဖဲ့ထုတ္ ခံရမည္ ဆုိပါလွ်င္...။ ဒီေတာ့ကာ မလုိသည္ မ်ားကုိ ဖယ္ထုတ္၊ လုိေန သည္ကုိ ထပ္ျဖည့္၊ ျပဳျပင္စရာ မ်ားကုိ ျပဳျပင္ရမည့္ အေျခခံ ဥပေဒႀကီး သည္ ကမၻာတည္ သေရြ႕ အဓြန္႔ရွည္ေစေသာ္ဟု ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဥဒါန္းက်ဴး ရပါေတာ့မည္။
အေျခခံဥပေဒကုိ မည္သည့္ အခါမွ် မျပင္ေၾကးဟု သစၥာႏွံထားရသည့္ ဒီမုိကေရစီ တုိင္းျပည္ရယ္လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ျဖင့္ မၾကားဘူးပါ။ မဇၩိမကုိသာ လုိလားလ်က္ ဒီမုိကေရစီ စစ္စစ္သာ ျဖစ္ေစ လုိေသာေၾကာင့္ PR စနစ္ကုိ သေဘာ မတူပါ။
စတုတၳ အခ်က္ကုိ ေျပာပါမည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာ၊ ဥပေဒျပဳ အာဏာ၊ တရားစီရင္ေရး အာဏာ တုိ႔အတြင္း ဝင္ၾကကုန္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး မ်ား၏ ပုိင္ဆုိင္မႈ အရပ္ရပ္ ဓနဥစၥာတုိ႔ကုိ တရားဝင္ ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပ မွတ္တမ္းတင္ရန္ အဆုိကုိ လႊတ္ေတာ္ အတြင္း မဲခြဲ ဆုံးျဖတ္ေသာ အခါက ေထာက္ခံမဲ ၆၈ မဲသာ ရရွိ ခဲ့ပါသည္။ ထုိေရာ အခါ အလယ္လူ ျပည္သူမ်ားက သူတုိ႔ မဲေပး ေရြးခ်ယ္လုိက္ေသာ ကုိယ္စားလွယ္ ႀကီးမ်ားသည္ ေထာက္ခံမဲ ေပးသည္လား၊ ကန္႔ကြက္မဲ ေပးသည္လား သိလုိစိတ္ ျပင္းျပ လာခဲ့ၾကပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ မသိႏိုင္၊ မသိခဲ့ၾကရပါ။ တစ္ဖန္ ယခုလူကုိ မေရြး ပါတီကုိ ေရြးခ်ယ္ ရမည္ ဆုိေသာအခါ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ အားႀကီး စိတ္ညစ္ရပါသည္ (ဆရာ ဦးလွဝင္းေလသံ)။ ထုိ႔ေၾကာင့္ PR (Proportional Representation) အခ်ဳိးက် ကုိယ္စားျပဳ ေရြးခ်ယ္ပုံ စနစ္အား သေဘာ မတူပါ။
အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ အခ်က္ေလးခ်က္သည္ ကြၽန္ေတာ္၏ မိတ္ေဆြ မဲေပးျပည္သူ တစ္ဦးမွ သူ၏ ပီအာ အေပၚထားရွိေသာ သေဘာ ထားႏွင့္ တုံ႔ျပန္ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားမွ လည္းေကာင္း၊ ျပည္သူ႔ေခတ္ ဂ်ာနယ္မွ ေဖာ္ျပ ေပးခဲ့ေသာ ပီအာ ေဆာင္းပါးမ်ားကုိ ဖတ္႐ႈ ရစဥ္က စာေရးသူ၏ စိတ္တြင္ ထင္ျမင္လာေသာ ယူဆခ်က္ မ်ားမွလည္း ေကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ဆႏၵျပဳ ေရးသားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ေရွ႕ႏွစ္ပတ္ ခန္႔က The Voice Weekly တြင္ ၂၀၁၅ ၌ အစုိးရက အခ်ဳိးက် ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္ (PR) ကုိ အသုံးျပဳလာ ႏုိင္ေၾကာင္း သတင္းတုိေလး တစ္ပုဒ္ ဖတ္႐ႈမိလုိက္ ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
တစ္ဖန္ ႏိုင္ငံေရး စာေပပညာရွင္ ဆရာေက်ာ္ဝင္း ၾသဂုတ္ ၉၊ ၂ဝ၁၂ ေန႔ထုတ္ 7 Day News Journal တြင္ ေရးသား ခဲ့ေသာ ပီအာ-လား၊ တပ္ေပါင္းစု-လား၊ ပုိေနၿမဲ၊ က်ားေနၿမဲ-လား (ေဘးမွ ရပ္ၾကည့္သူ တစ္ဦး၏ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ား) ေဆာင္းပါးမွ ဆရာေက်ာ္ဝင္း ၏ ထင္ျမင္ သုံးသပ္ခ်က္ မ်ားကုိ ျပန္လည္၍ အႏွစ္ခ်ဳပ္ ေဖာ္ျပလုိပါတယ္။
ထင္ျမင္ခ်က္(၁) - ဤစနစ္(ပီအာ)ကုိ က်င့္သုံးမည္ ဆုိပါက (စြမ္းေဆာင္ရည္ အရေရာ မ႐ုိးသားမႈ မ်ားေၾကာင့္ပါ) အားနည္း ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္မ်ား ရွိလာ ႏုိင္သည္။
- ပီအာစနစ္က ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ား ညႇိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ၾက ရမည္ျဖစ္ရာ ဘုံတူညီခ်က္ (Common Ground) ရွာဖို႔ ခက္လိမ့္မည္ ထင္သည္။
- အေရးႀကီးေသာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား (ဥပမာ- ဖဲြ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး) ခ်မွတ္ရန္ လုံေလာက္သည့္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရဖုိ႔ မလြယ္ကူဟု စဥ္းစားမိသည္။ ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီ ေရးမွာ အီလည္တန္႔ခံမႈႏွင့္ ႀကံဳရႏိုင္သည္။ ဆုိရလွ်င္ ေရႊျပည္ေတာ္ ေမွ်ာ္တုိင္း ေဝးပင္ ျဖစ္သြား ႏိုင္သည္။
ဤသုိ႔ ဆုိသည္ႏွင့္ ပီအာကုိ ဆန္႔က်င္သည္ မဟုတ္ပါ။ ေရရွည္ အတြက္ ေကာင္းႏိုင္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ဆုိခဲ့ပါ တတိယ အခ်က္ကုိ အေလးထား စဥ္းစားေပးေစ ခ်င္ပါသည္။
ထင္ျမင္ခ်က္(၂) - ပီအာျဖစ္ေစ၊ လက္ရွိ FPTP ျဖစ္ေစ၊ သုိ႔မဟုတ္ ဤႏွစ္ခု ေပါင္းစပ္၍ျဖစ္ေစ မည္သည့္ စနစ္ျဖင့္ သြားသြား တပ္ေပါင္းစု ႏိုင္ငံေရး စိတ္ဓာတ္ မေပ်ာက္မွသာ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ဝကၤပါ လမ္းမွ ေဖာက္ထြက္ ႏုိင္လိမ့္မည္ ထင္သည္။
အထက္ပါ ဆရာေက်ာ္ဝင္း၏ ထင္ျမင္ခ်က္ မ်ားကုိလည္း ကြၽန္ေတာ္ အေလးအနက္ထား စဥ္းစား ခဲ့ပါသည္။ ဆုိခဲ့ၿပီးသည့္ အတုိင္း ကြၽန္ေတာ္သည္ ႏိုင္ငံေရးသမား၊ ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူ၊ ႏိုင္ငံေရး ကြၽမ္းက်င္သူ ဘာတစ္ခုမွ မဟုတ္ပါ။ သုိ႔ေသာ္ လူသည္ ႏိုင္ငံေရး သတၱဝါျဖစ္သည္ ဟူေသာ အယူအဆကုိ လက္ခံသူ ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ပီအာ ဟူေသာ ႏုိင္ငံေရးစနစ္အား ယခုကာလ အခါသမယ တြင္ လက္သင့္ခံႏိုင္မႈ မရွိေသးပါဟု အလယ္လူ ျပည္သူ တစ္ဦး၏ သေဘာထား ဆႏၵကို အမ်ားသိေစရန္ တင္ျပ လုိက္ရပါသည္။
Ref: ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္မ်ား
ပီအာ-လား၊ တပ္ေပါင္းစု-လား၊ ပုိေနၿမဲ၊ က်ားေနၿမဲ-လား (ေဆာင္းပါး) အတြဲ(၁၁)၊ အမွတ္(၂၂ ) 7 Days News Journal
ကြၽန္ေတာ္ ကဲ႔သုိ႔ေသာ သာမန္ျပည္သူ မ်ားသည္ အာဏာျဖင့္ ႏိွပ္ကြပ္သည့္ အခါကလည္း ၿငိမ္ဝပ္ၾကရပါ၏။ ေငြေၾကးျဖင့္ ဖိသိပ္ ေတာ့လည္း ပိျပား ခဲ့ၾကရပါ၏။ ယခုအခါ ေျပာခြင့္ ဆုိေရးေလး ရွိသည့္ အခုိက္ အလယ္လူအစစ္ ကြၽန္ေတာ္ တည့္တည့္ပဲ ပီပီသသ ႀကီး ေျပာပါမည္။ PR စနစ္အား လုံးဝ သေဘာမတူပါ။
အေၾကာင္းရွိပါသည္။ ႏုိင္ငံေရး စကားလုံး PR ဆုိသည္ကုိ မေန႔တစ္ေန႔ကမွ ဆုိသလုိ ၾကားဖူးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ဟုိယခင္ ကြၽန္ေတာ္သိေသာ PR မွာ အၿမဲတမ္း ေနထုိင္ခြင့္ျဖစ္သည္။ ယခု အခ်ဳိးက် ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ PR သည္လည္း လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ႀကီး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကုိ လႊတ္ေတာ္ႀကီး မ်ားသုိ႔ အၿမဲတမ္း တက္ေရာက္ခြင့္ ရွိေနေစမည္ ကဲ႔သုိ႔ ျဖစ္ေနသည္။ လူပုဂၢိဳလ္၏ သီးသန္႔ အရည္အေသြးကုိ ၾကည့္၍ ေရြးခ်ယ္ရသည္ မဟုတ္ဘဲ ပါတီကို ေရြးရမည္ ဆုိေသာအခါ မဲမရေသာ ပါတီရယ္လုိ႔ မည္သုိ႔မွ် ရွိမလာ ႏိုင္ပါ။ ထုိအခါ ပါတီအတြက္ အသုံးတည့္ ေသာ္လည္း လူထုက ေအာ့ေၾကာလန္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး မ်ားကို လႊတ္ေတာ္ ထုိင္ခုံႀကီးမ်ားတြင္ အၿမဲလုိလုိ ေတြ႔ျမင္ေနရ ေပဦးမည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အခ်ဳိးက် ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္ကုိ သေဘာ မတူပါ။
ဒုတိယ အခ်က္ကုိ ေရးပါဦးမည္။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲ အႀကိဳ ကာလက အေျခခံ လူတန္းစား အခ်ဳိ႕ကုိ ကြၽန္ေတာ္ ဗ်ဴးၾကည့္ပါသည္။ “မဲထည့္မွာလား၊ ဘယ္သူ႔ကုိ မဲထည့္မွာလဲ၊ ဘာေၾကာင့္ ထုိသူကုိ ေရြးတာလဲ” စသျဖင့္ ေမးခဲ့မိသည္။ အမ်ားစုက ေရြးေကာက္ပြဲကုိ စိတ္မဝင္စား ၾကပါ။ “ဘယ္သူတက္တက္ ကုိယ္လုပ္မွ ကုိယ္စားရမွာ”ဟု ေျဖသူကသာ မ်ားသည္။ တစ္ေယာက္ေသာသူ ေျဖသည္မွာ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ ေကာင္းသည္။ “မင္းသားႀကီးကုိ သူႀကိဳက္သည္။ မင္းသားႀကီးက လမ္းေတြ၊ တံတားေတြ ေဆာက္ေပးထားတာ” ဟု ေျပာပါသည္။ သူဆုိခ်င္သည္မွာ မင္းသားႀကီးကုိ သူမဲေပးမည္ ဆုိသည့္ သေဘာပင္။ ထုိသူသည္ အေႏွးယာဥ္ လုပ္သားတစ္ဦး ျဖစ္သည္။ ထုိအခ်ိန္က မင္းသားႀကီး အိမ္ အျပင္ပင္ ထြက္ခြင့္မရွိ ဆုိသည္ကုိ သူမသိ ရွာပါ။ ဤသုိ႔ေသာ အေျခအေနတြင္ ေရြးခ်ယ္ပုံ ႐ႈပ္ေထြးလွေသာ PR စနစ္သည္ ျပည္သူ ႏွစ္သက္ရာ ေရြးခ်ယ္မႈကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးႏုိင္စြမ္း ရွိပါမည္လား ေမးရပါေတာ့မည္။ သို႔ျဖစ္၍ အခ်ဳိးက် ေရြးေကာက္ပဲြ စနစ္ PR ကုိ သေဘာမတူပါ။
တတိယ အခ်က္ကုိ ေျပာပါဦးမည္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ျပည္ေထာင္စု တြင္ ဌာေန တုိင္းရင္းသားခ်ည္း သက္သက္ ၁၃၅ စု ရွိပါသည္။ တစ္ခါ ၿခံစည္း႐ုိး တုိးဝင္လာေသာ ႏုိင္ငံသားမ်ား၊ တံတုိင္း ေက်ာ္ခြလာေသာ ႏုိင္ငံသားမ်ား မ်ားစြာကလည္း ရွိေနပါသည္။ “ျခေသၤ့ အၿမီးေတာ့ မလုပ္ ဘူးကြ၊ ျမင္းဦးေခါင္းပဲ လုပ္မယ္” ဆိုသည့္ မိမိကုိယ္ မိမိေျမာက္ ဘဝဂ္ထိ ေရာက္ခ်င္ေသာ သူေတြကလည္း မ်ားလွပါသည္။ ဆုိခဲ့ပါ အေျခအေန တုိ႔ေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ႏိုင္ငံတြင္ ကမၻာ့စံခ်ိန္သစ္ ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား ေပၚေပါက္လာဖြယ္ ရွိေနပါသည္။ ရွိၿပီးသား လက္ခြဲ ပါတီ မ်ားအျပင္ ထပ္မံ၍ ပါတီပြား မ်ားစြာကုိလည္း ျမင္ေယာင္ပါေသးသည္။ လက္ယာ အစြန္းေရာက္၊ လက္ဝဲ အစြန္းေရာက္၊ ဘာသာေရး အစြန္း ေရာက္ ပါတီမ်ားလည္း ေပၚထြန္း လာေပလိမ့္ဦးမည္။ နဂိုကပင္ ေရြးခ်ယ္ခံက ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရွိေနရသည့္ အနက္ ထပ္မံ၍ ဖဲ့ထုတ္ ခံရမည္ ဆုိပါလွ်င္...။ ဒီေတာ့ကာ မလုိသည္ မ်ားကုိ ဖယ္ထုတ္၊ လုိေန သည္ကုိ ထပ္ျဖည့္၊ ျပဳျပင္စရာ မ်ားကုိ ျပဳျပင္ရမည့္ အေျခခံ ဥပေဒႀကီး သည္ ကမၻာတည္ သေရြ႕ အဓြန္႔ရွည္ေစေသာ္ဟု ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဥဒါန္းက်ဴး ရပါေတာ့မည္။
အေျခခံဥပေဒကုိ မည္သည့္ အခါမွ် မျပင္ေၾကးဟု သစၥာႏွံထားရသည့္ ဒီမုိကေရစီ တုိင္းျပည္ရယ္လုိ႔ ကြၽန္ေတာ္ျဖင့္ မၾကားဘူးပါ။ မဇၩိမကုိသာ လုိလားလ်က္ ဒီမုိကေရစီ စစ္စစ္သာ ျဖစ္ေစ လုိေသာေၾကာင့္ PR စနစ္ကုိ သေဘာ မတူပါ။
စတုတၳ အခ်က္ကုိ ေျပာပါမည္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာ၊ ဥပေဒျပဳ အာဏာ၊ တရားစီရင္ေရး အာဏာ တုိ႔အတြင္း ဝင္ၾကကုန္ေသာ ပုဂၢိဳလ္ႀကီး မ်ား၏ ပုိင္ဆုိင္မႈ အရပ္ရပ္ ဓနဥစၥာတုိ႔ကုိ တရားဝင္ ေဖာ္ထုတ္ တင္ျပ မွတ္တမ္းတင္ရန္ အဆုိကုိ လႊတ္ေတာ္ အတြင္း မဲခြဲ ဆုံးျဖတ္ေသာ အခါက ေထာက္ခံမဲ ၆၈ မဲသာ ရရွိ ခဲ့ပါသည္။ ထုိေရာ အခါ အလယ္လူ ျပည္သူမ်ားက သူတုိ႔ မဲေပး ေရြးခ်ယ္လုိက္ေသာ ကုိယ္စားလွယ္ ႀကီးမ်ားသည္ ေထာက္ခံမဲ ေပးသည္လား၊ ကန္႔ကြက္မဲ ေပးသည္လား သိလုိစိတ္ ျပင္းျပ လာခဲ့ၾကပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ မသိႏိုင္၊ မသိခဲ့ၾကရပါ။ တစ္ဖန္ ယခုလူကုိ မေရြး ပါတီကုိ ေရြးခ်ယ္ ရမည္ ဆုိေသာအခါ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ အားႀကီး စိတ္ညစ္ရပါသည္ (ဆရာ ဦးလွဝင္းေလသံ)။ ထုိ႔ေၾကာင့္ PR (Proportional Representation) အခ်ဳိးက် ကုိယ္စားျပဳ ေရြးခ်ယ္ပုံ စနစ္အား သေဘာ မတူပါ။
အထက္တြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ အခ်က္ေလးခ်က္သည္ ကြၽန္ေတာ္၏ မိတ္ေဆြ မဲေပးျပည္သူ တစ္ဦးမွ သူ၏ ပီအာ အေပၚထားရွိေသာ သေဘာ ထားႏွင့္ တုံ႔ျပန္ ေဆြးေႏြးခ်က္မ်ားမွ လည္းေကာင္း၊ ျပည္သူ႔ေခတ္ ဂ်ာနယ္မွ ေဖာ္ျပ ေပးခဲ့ေသာ ပီအာ ေဆာင္းပါးမ်ားကုိ ဖတ္႐ႈ ရစဥ္က စာေရးသူ၏ စိတ္တြင္ ထင္ျမင္လာေသာ ယူဆခ်က္ မ်ားမွလည္း ေကာင္း ထုတ္ေဖာ္ ဆႏၵျပဳ ေရးသားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ ေရွ႕ႏွစ္ပတ္ ခန္႔က The Voice Weekly တြင္ ၂၀၁၅ ၌ အစုိးရက အခ်ဳိးက် ေရြးေကာက္ပြဲ စနစ္ (PR) ကုိ အသုံးျပဳလာ ႏုိင္ေၾကာင္း သတင္းတုိေလး တစ္ပုဒ္ ဖတ္႐ႈမိလုိက္ ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
တစ္ဖန္ ႏိုင္ငံေရး စာေပပညာရွင္ ဆရာေက်ာ္ဝင္း ၾသဂုတ္ ၉၊ ၂ဝ၁၂ ေန႔ထုတ္ 7 Day News Journal တြင္ ေရးသား ခဲ့ေသာ ပီအာ-လား၊ တပ္ေပါင္းစု-လား၊ ပုိေနၿမဲ၊ က်ားေနၿမဲ-လား (ေဘးမွ ရပ္ၾကည့္သူ တစ္ဦး၏ ထင္ျမင္ခ်က္မ်ား) ေဆာင္းပါးမွ ဆရာေက်ာ္ဝင္း ၏ ထင္ျမင္ သုံးသပ္ခ်က္ မ်ားကုိ ျပန္လည္၍ အႏွစ္ခ်ဳပ္ ေဖာ္ျပလုိပါတယ္။
ထင္ျမင္ခ်က္(၁) - ဤစနစ္(ပီအာ)ကုိ က်င့္သုံးမည္ ဆုိပါက (စြမ္းေဆာင္ရည္ အရေရာ မ႐ုိးသားမႈ မ်ားေၾကာင့္ပါ) အားနည္း ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္မ်ား ရွိလာ ႏုိင္သည္။
- ပီအာစနစ္က ႏုိင္ငံေရး ပါတီမ်ား ညႇိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္ၾက ရမည္ျဖစ္ရာ ဘုံတူညီခ်က္ (Common Ground) ရွာဖို႔ ခက္လိမ့္မည္ ထင္သည္။
- အေရးႀကီးေသာ ဆုံးျဖတ္ခ်က္မ်ား (ဥပမာ- ဖဲြ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး) ခ်မွတ္ရန္ လုံေလာက္သည့္ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရဖုိ႔ မလြယ္ကူဟု စဥ္းစားမိသည္။ ဤသုိ႔ဆုိလွ်င္ ျမန္မာ့ ဒီမုိကေရစီ ေရးမွာ အီလည္တန္႔ခံမႈႏွင့္ ႀကံဳရႏိုင္သည္။ ဆုိရလွ်င္ ေရႊျပည္ေတာ္ ေမွ်ာ္တုိင္း ေဝးပင္ ျဖစ္သြား ႏိုင္သည္။
ဤသုိ႔ ဆုိသည္ႏွင့္ ပီအာကုိ ဆန္႔က်င္သည္ မဟုတ္ပါ။ ေရရွည္ အတြက္ ေကာင္းႏိုင္ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ဆုိခဲ့ပါ တတိယ အခ်က္ကုိ အေလးထား စဥ္းစားေပးေစ ခ်င္ပါသည္။
ထင္ျမင္ခ်က္(၂) - ပီအာျဖစ္ေစ၊ လက္ရွိ FPTP ျဖစ္ေစ၊ သုိ႔မဟုတ္ ဤႏွစ္ခု ေပါင္းစပ္၍ျဖစ္ေစ မည္သည့္ စနစ္ျဖင့္ သြားသြား တပ္ေပါင္းစု ႏိုင္ငံေရး စိတ္ဓာတ္ မေပ်ာက္မွသာ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ဝကၤပါ လမ္းမွ ေဖာက္ထြက္ ႏုိင္လိမ့္မည္ ထင္သည္။
အထက္ပါ ဆရာေက်ာ္ဝင္း၏ ထင္ျမင္ခ်က္ မ်ားကုိလည္း ကြၽန္ေတာ္ အေလးအနက္ထား စဥ္းစား ခဲ့ပါသည္။ ဆုိခဲ့ၿပီးသည့္ အတုိင္း ကြၽန္ေတာ္သည္ ႏိုင္ငံေရးသမား၊ ႏိုင္ငံေရး ေလ့လာသူ၊ ႏိုင္ငံေရး ကြၽမ္းက်င္သူ ဘာတစ္ခုမွ မဟုတ္ပါ။ သုိ႔ေသာ္ လူသည္ ႏိုင္ငံေရး သတၱဝါျဖစ္သည္ ဟူေသာ အယူအဆကုိ လက္ခံသူ ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ပီအာ ဟူေသာ ႏုိင္ငံေရးစနစ္အား ယခုကာလ အခါသမယ တြင္ လက္သင့္ခံႏိုင္မႈ မရွိေသးပါဟု အလယ္လူ ျပည္သူ တစ္ဦး၏ သေဘာထား ဆႏၵကို အမ်ားသိေစရန္ တင္ျပ လုိက္ရပါသည္။
Ref: ျပည္သူ႔ေခတ္ဂ်ာနယ္မ်ား
ပီအာ-လား၊ တပ္ေပါင္းစု-လား၊ ပုိေနၿမဲ၊ က်ားေနၿမဲ-လား (ေဆာင္းပါး) အတြဲ(၁၁)၊ အမွတ္(၂၂ ) 7 Days News Journal